Οι επιστήμονες πιστεύουν πλέον ότι γνωρίζουν τι προκαλεί μια σειρά από μυστηριώδεις κρατήρες που εμφανίστηκαν στη Σιβηρία την τελευταία δεκαετία. Φαίνεται ότι, αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες, η αλλαγή του κλίματος μπορεί να έχει εκρηκτικές συνέπειες.
Το 2014, ένας παράξενος κρατήρας εμφανίστηκε στη Χερσόνησο Γιαμάλ στη Σιβηρία. Η ξαφνική εμφάνιση του κρατήρα και το υλικό γύρω του υποδείκνυαν ότι δημιουργήθηκε από κάποια έκρηξη. Έκτοτε, επιστήμονες και ντόπιοι ανακάλυψαν αρκετούς άλλους κρατήρες που έχουν εμφανιστεί στο τοπίο.
Μεθάνιο γύρω από τους κρατήρες στη Σιβηρία
Αυτοί οι κρατήρες δεν είναι μικρές λακκούβες· είναι αρκετά μεγάλοι. Κάποιοι από αυτούς φτάνουν τα 50 μέτρα βάθος (165 πόδια).
Κατά τις έρευνές τους, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα μεθανίου γύρω από τους κρατήρες, γεγονός που υποδείκνυε ότι το αέριο θερμοκηπίου απελευθερώνεται από τις γιγαντιαίες τρύπες.
Αυτό οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι μεγάλες ποσότητες αερίου, παγιδευμένου κάτω από τον σιβηρικό μόνιμο πάγο, διαφεύγουν καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί την αύξηση των τοπικών θερμοκρασιών.
Ο μηχανισμός δημιουργίας των κρατήρων
Ωστόσο, απαιτούνταν περαιτέρω έρευνες για να καθοριστεί ακριβώς πώς σχηματίζονται αυτοί οι τεράστιοι κρατήρες. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, η υπόθεση της τήξης του μόνιμου πάγου δεν επαρκούσε για να εξηγήσει τους κρατήρες.
Αντίθετα, οι συγγραφείς πιστεύουν ότι μια σειρά συγκεκριμένων συνθηκών, που δημιουργούνται από την ασυνήθιστη γεωλογία της περιοχής και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενεργοποιούν μια διαδικασία που οδηγεί στην απελευθέρωση μεθανίου με εκρηκτικά αποτελέσματα.
Οι συνθήκες που οδηγούν σε εκρήξεις
«Υπάρχουν πολύ, πολύ συγκεκριμένες συνθήκες που επιτρέπουν να συμβεί αυτό το φαινόμενο», δήλωσε η χημικός μηχανικός Ana Morgado από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ σε ανακοίνωσή της. «Μιλάμε για έναν πολύ εξειδικευμένο γεωλογικό χώρο».
Η νέα εξήγηση που προτείνουν η Morgado και οι συνεργάτες της υποστηρίζει ότι η θέρμανση της επιφάνειας οδηγεί σε μια ταχεία αλλαγή πίεσης στα βαθιά υπεδάφη, η οποία τελικά προκαλεί την ισχυρή απελευθέρωση μεθανίου. Ερεύνησαν αυτό το συμπέρασμα εξετάζοντας εάν η διαδικασία είχε ξεκινήσει από μια φυσική ή χημική αντίδραση.
Βίντεο
Πώς προκαλούνται οι εκρήξεις
«Υπάρχουν μόνο δύο τρόποι για να συμβεί μια έκρηξη», δήλωσε ο γεωφυσικός Julyan Cartwright από το Ισπανικό Εθνικό Ερευνητικό Συμβούλιο.
Στην περίπτωση των σιβηρικών κρατήρων, δεν υπήρχαν ενδείξεις χημικών αντιδράσεων, κάτι που σήμαινε ότι η έκρηξη έπρεπε να είναι φυσική. Αλλά πώς;
Η αναλογία που προσφέρουν οι ερευνητές σχετίζεται με μια αντλία και έναν τροχό ποδηλάτου. Αν γεμίσεις υπερβολικά τον τροχό, θα σπάσει. Το ίδιο έπρεπε να καθοριστεί και για την αντλία σε αυτή την περίπτωση. Η απάντηση ήταν η ώσμωση, η διαδικασία με την οποία ένα υγρό μετακινείται για να εξισώσει τη συγκέντρωση ουσιών που είναι διαλυμένες σε αυτό.
Η Χερσόνησος Γιαμάλ έχει παχύ στρώμα μόνιμου πάγου, που συνήθως λειτουργεί ως ωσμωτικό φράγμα, αλλά η κλιματική αλλαγή το έχει μεταβάλει.
Ρωγμές στον μόνιμο πάγο και μεθάνιο
Το στρώμα του μόνιμου πάγου, που είναι από 180 έως 300 μέτρα (591 έως 984 πόδια) παχύ, βρίσκεται κάτω από ένα στρώμα επιφανειακού εδάφους γνωστό ως «ενεργό στρώμα». Ενώ το στρώμα του μόνιμου πάγου παραμένει παγωμένο συνεχώς, το ενεργό στρώμα λιώνει και παγώνει με τις εποχές.
Μέσα στον μόνιμο πάγο, σε κάποια σημεία της χερσονήσου, υπάρχουν ειδικά στρώματα νερού υψηλής αλατότητας.
Αυτά τα στρώματα παραμένουν σε υγρή κατάσταση λόγω της πίεσης και της αλατότητας. Και κάτω από αυτά βρίσκεται ένα στρώμα κρυσταλλωμένων στερεών μεθανίου-νερού, γνωστά ως υδρίτες μεθανίου, τα οποία θα έπρεπε να παραμένουν σταθερά λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και της υψηλής πίεσης.
Ωστόσο, τώρα που οι μέσες θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί, το ενεργό στρώμα λιώνει και επεκτείνεται προς τα κάτω. Επειδή δεν υπάρχει αρκετός χώρος σε αυτό το στρώμα για να συγκρατήσει το επιπλέον νερό, αρχίζει να αυξάνεται η πίεση.
Αυτή η πίεση προκαλεί την εμφάνιση ρωγμών που διατρέχουν το έδαφος μέχρι την επιφάνεια, γεγονός που οδηγεί σε ξαφνική μείωση της πίεσης σε βάθος. Αυτή η ξαφνική αλλαγή της πίεσης βλάπτει τους υδρίτες μεθανίου κάτω από τα στρώματα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση μεθανίου και προξενεί μια φυσική έκρηξη.
Η διαδικασία των εκρήξεων και η επίδραση στην παγκόσμια υπερθέρμανση
Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η διαδικασία που οδηγεί σε αυτές τις εκρήξεις μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες για να πραγματοποιηθεί, κάτι που ταιριάζει με τη συνεχιζόμενη κλιματική υπερθέρμανση από τη δεκαετία του 1980.
«Αυτό μπορεί να είναι ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο», δήλωσε η Morgado. «Αλλά η ποσότητα μεθανίου που απελευθερώνεται μπορεί να έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο στην παγκόσμια υπερθέρμανση».
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Geophysical Research Letters.
VIA: FoxReport.gr
