Εμπόδιο ή ευκαιρία; [Point of View] — InfoCom

Τα smartphones βρίσκονται πλέον παντού, και θα ήταν στρουθοκαμηλισμός να μην παραδεχθούμε πως, ακόμη και τα παιδιά, ακόμη και από πολύ μικρές ηλικίες, έχουν στην κατοχή τους ένα smartphone. Αυτό φέρνει προκλήσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην καθημερινή σχολική ζωή. Ωστόσο, το πώς (και το εάν θα πρέπει να) χρησιμοποιούνται στο σχολείο, έχει γίνει αντικείμενο έντονων συζητήσεων, ιδιαίτερα με τις νέες πρωτοβουλίες που περιορίζουν τη χρήση τους κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας.

Η απόφαση για την πολιτική «κινητό στην τσάντα» στοχεύει στη μείωση των περισπασμών που προκαλούνται από την υπερβολική χρήση των smartphones, ειδικά μέσα στις τάξεις.

Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η χρήση κινητών τηλέφωνων κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μπορεί να διασπάσει την προσοχή των μαθητών, οδηγώντας σε χαμηλότερη απόδοση και συγκέντρωση. Ο πρωθυπουργός και το υπουργείο Παιδείας, υποστήριξαν τη συγκεκριμένη απόφαση, επικαλούμενοι την ανάγκη για μία πιο «συγκεντρωμένη» εκπαιδευτική διαδικασία.

Ωστόσο δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι τα smartphones και τα tablets είναι μία πλατφόρμα που προσφέρει τεράστιες δυνατότητες στην εκπαίδευση. Αντί να τα απομονώνουμε από το σχολικό περιβάλλον -ενδεχομένως και να τα δαιμονοποιήσουμε- θα ήταν προτιμότερο να τα αξιοποιήσουμε με τέτοιο τρόπο που να ενισχύουν τη μάθηση. Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικές εφαρμογές, οι πλατφόρμες ψηφιακής μάθησης και τα διαδικτυακά εργαλεία, θα μπορούσαν να γίνουν ένας σημαντικός σύμμαχος για τη διδασκαλία.

Οι μαθητές, μέσω τέτοιων συσκευών, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πλατφόρμες και εργαλεία που έχουν τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τη μαθησιακή διαδικασία. Μπορούν να αναζητήσουν πληροφορίες, να συμμετέχουν σε διαδραστικές δραστηριότητες και να αξιοποιήσουν την τεχνολογία για την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Η εικονική πραγματικότητα, για παράδειγμα, μπορεί να φέρει τους μαθητές σε άμεση επαφή με σενάρια που μέχρι πρόσφατα θα ήταν αδύνατο να βιώσουν σε ένα παραδοσιακό μάθημα. Μέσα από το smartphone τους, θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε εικονικές εκδρομές σε μουσεία, ή να παρακολουθούν διαδραστικά μαθήματα.

Παράλληλα, η εξατομικευμένη μάθηση είναι κάτι που μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέσω των τεχνολογικών εργαλείων που προσφέρουν τα smartphones. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάλυση των συνηθειών και την παροχή προσωποποιημένων μαθημάτων σε κάθε μαθητή, ανάλογα με τις ανάγκες του. Αντί να ακολουθείται ένα γενικό πρόγραμμα που δεν ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες και τα δυνατά σημεία κάθε μαθητή, η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει μία εξατομικευμένη προσέγγιση, βοηθώντας τα παιδιά να προχωρούν με τον δικό τους ρυθμό, και να κατανοούν καλύτερα το υλικό.

Η απόφαση του υπουργείου Παιδείας να υιοθετήσει την οδηγία «κινητό στην τσάντα» είναι ένα βήμα προς τη δημιουργία ενός πιο συγκεντρωμένου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Πολλά από τα ζητήματα που αφορούν τον ψηφιακό εκφοβισμό (cyberbullying) και την παραβίαση προσωπικών δεδομένων, προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη χρήση των smartphones, ειδικά κατά τη διάρκεια μίας σχολικής ημέρας. Έτσι η πρωτοβουλία έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα ασφαλέστερο και πιο προστατευμένο περιβάλλον για τους μαθητές, μειώνοντας τις πιθανότητες καταγραφής ευαίσθητων προσωπικών στιγμών, και την επακόλουθη εκμετάλλευσή τους.

Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ισορροπήσουμε ανάμεσα στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων της τεχνολογίας και στη μεγιστοποίηση των πλεονεκτημάτων της. Η απαγόρευση της ανεξέλεγκτης χρήσης των smartphones είναι σίγουρα ένα βήμα προς τη διασφάλιση του σχολικού περιβάλλοντος. Όμως δεν πρέπει να φτάσουμε στο σημείο να αποκλείσουμε πλήρως την τεχνολογία από την εκπαιδευτική διαδικασία, ή να δίνουμε πάτημα σε κάποιους να κοιτάξουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο στόχος θα πρέπει να είναι η δημιουργία ενός σχολείου που θα ενσωματώνει την τεχνολογία με υπεύθυνο τρόπο, δίνοντας στους μαθητές τα εργαλεία να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους καλύτερα, και να προετοιμάζονται για το μέλλον.

Στο τέλος της ημέρας, η τεχνολογία είναι εδώ για να μείνει, όποια άποψη και αν έχουμε εμείς. Αντί να την αντιμετωπίζουμε με φόβο, ας βρούμε τρόπους να την αξιοποιήσουμε προς όφελος των μαθητών, των δασκάλων, και της ίδιας της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Χρειάζονται επενδύσεις, εκπαίδευση προς αυτή την κατεύθυνση, και μία γενικότερη στροφή της κοινωνίας προς την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για όφελός της.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Infocom