Βελτιωμένες Χημειοθεραπείες: Η Εξέλιξη που Αλλάζει το Παιχνίδι

Η λήψη ενός χαπιού είναι ο ευκολότερος και λιγότερο παρεμβατικός τρόπος λήψης φαρμάκων, αλλά δυστυχώς, δεν λειτουργούν όλα τα φάρμακα με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, οι επιστήμονες του Stanford βρήκαν «μια ενοχλητικά απλή λύση» που θα μπορούσε να κάνει σχεδόν οποιοδήποτε μόριο φαρμάκου αποτελεσματικό σε μορφή χαπιού που λαμβάνεται από το στόμα, δοκιμάζοντάς το σε ποντίκια με χημειοθεραπευτικά φάρμακα που κανονικά χορηγούνται μέσω ενδοφλέβιας έγχυσης.

Στην ουσία, αυτό που ανέπτυξε η ομάδα είναι μια μικρή μοριακή ετικέτα που μπορεί να συνδεθεί με τα περισσότερα μόρια φαρμάκων και τα καθιστά πιο αποτελεσματικά ως στοματικά δισκία. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο τα σημερινά χάπια μπορούν να λειτουργήσουν το ίδιο με μικρότερες ή λιγότερες δόσεις, αλλά και άλλα φάρμακα που δεν μπορούν σήμερα να χορηγηθούν από το στόμα μπορεί πλέον να είναι αξιοποιήσιμα σε αυτή τη μορφή.

«Πρόκειται για μια ενοχλητικά απλή λύση σε ένα παλιό πρόβλημα», δήλωσε ο Mark Smith, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Με αυτή τη στρατηγική, μπορούμε να επιταχύνουμε την προώθηση μιας τεράστιας ποικιλίας νέων φαρμάκων στην κλινική».

Το πρόβλημα με πολλά φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα είναι η βιοδιαθεσιμότητα – πόσο από τη δόση είναι διαθέσιμο για να απορροφηθεί από τον οργανισμό. Ιδανικά, τα φάρμακα πρέπει να είναι τόσο υδατοδιαλυτά, ώστε να διαλύονται στο στομάχι και να περνούν στην κυκλοφορία του αίματος, όσο και ελαιοδιαλυτά, ώστε να εισέρχονται στα κύτταρα για να κάνουν τη δουλειά τους. Η επίτευξη και των δύο είναι δύσκολη, γι’ αυτό και πολλά φάρμακα παραλείπουν το πρόβλημα του νερού και επικεντρώνονται στην ελαιοδιαλυτότητα, απαιτώντας αντ’ αυτού ενδοφλέβια έγχυση.

Αλλά η νέα ετικέτα είναι έξυπνα σχεδιασμένη ώστε να αλλάζει τη διαλυτότητα του μορίου του φαρμάκου στο οποίο είναι συνδεδεμένη. Ξεκινά υδατοδιαλυτή, αλλά καθώς το φάρμακο διέρχεται από το στομάχι ή το εντερικό τοίχωμα, τα ένζυμα εκεί αποκόπτουν την ετικέτα. Ως εκ τούτου, μέχρι τη στιγμή που το φάρμακο φτάνει στην κυκλοφορία του αίματος έχει γίνει ελαιοδιαλυτό και είναι έτοιμο να πιάσει δουλειά.

Η ομάδα του Stanford έδειξε την τεχνική σε ποντίκια χορηγώντας τους χάπια από χημειοθεραπευτικά φάρμακα που συνήθως πρέπει να χορηγούνται ενδοφλεβίως. Ο πρώτος στόχος ήταν ένα φάρμακο που ονομάζεται βεμουραφενίμπη, το οποίο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του μελανώματος και άλλων καρκίνων. Δυστυχώς, είναι εξαιρετικά αδιάλυτο στο νερό, οπότε οι ασθενείς πρέπει να παίρνουν τέσσερα μεγάλα χάπια δύο φορές την ημέρα για να αποσπάσουν έστω και μια μικρή ποσότητα του φαρμάκου.

Αλλά μόλις οι ερευνητές πρόσθεσαν την ετικέτα τους στο μόριο, η βιοδιαθεσιμότητά του εκτοξεύτηκε από το μηδέν στο 100%. Αυτό σημαίνει ότι θα απαιτούνται πολύ μικρότερες δόσεις και ότι περισσότεροι ασθενείς θα ανταποκρίνονται καλύτερα στη θεραπεία.

«Στην αρχή του project, ελπίζαμε απλώς να καταστήσουμε τα φάρμακα υδατοδιαλυτά», δήλωσε ο Smith. «Με αυτό το παράδειγμα, ξεπεράσαμε κατά πολύ τις προσδοκίες μας».

Έτσι, οι επιστήμονες το πήγαν στο επόμενο επίπεδο. Προσάρμοσαν την ετικέτα στην πακλιταξέλη, ένα χημειοθεραπευτικό φάρμακο που χορηγείται ενδοφλεβίως και χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για τη θεραπεία καρκίνου του μαστού, του πνεύμονα, του προστάτη, των ωοθηκών, της ουροδόχου κύστης και του παγκρέατος. Στη συνέχεια χορήγησαν από το στόμα χάπια σε ποντίκια με καρκίνο του παγκρέατος.

Αυτή η από του στόματος χορηγούμενη πακλιταξέλη απέδωσε καλά – ακόμη καλύτερα από μια τυπική ενδοφλέβια δόση. Αυτό σηματοδοτεί την πρώτη αναφορά ότι το φάρμακο είναι αποτελεσματικό από το στόμα, και η ομάδα δεν είδε κανένα σημάδι τοξικότητας.

«Αυτό θα μπορούσε να μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο λαμβάνουν χημειοθεραπεία», δήλωσε ο Smith. «Θα έχουν την άνεση να μένουν στο σπίτι για να λαμβάνουν φροντίδα και δεν θα χρειάζεται να κάνουν μακροχρόνιες εγχύσεις ή να λαμβάνουν στεροειδή».

Βέβαια, είναι ακόμη πολύ νωρίς για την έρευνα, καθώς απαιτούνται δοκιμές σε ανθρώπους προτού εξαχθούν οποιαδήποτε συμπεράσματα. Αλλά η ομάδα ελπίζει ότι η ετικέτα θα μπορούσε να κάνει μια τεράστια γκάμα φαρμάκων πιο βιώσιμη σε μορφή χαπιού, μειώνοντας την ταλαιπωρία και τις παρενέργειες της ενδοφλέβιας χορήγησης.

[via]