Η υπεροψία της ανθρώπινης αναίσθησιας: Η τάση προς το να έχουμε πάντα δίκιο

Το να τσακώνεστε με αγνώστους στο διαδίκτυο ή με μέλη της οικογένειας στο τραπέζι του δείπνου μπορεί να μοιάζει λίγο με τη συζήτηση με έναν τοίχο από τούβλα. Μάλλον είμαστε όλοι ένοχοι που νιώθουμε ότι έχουμε δίκιο, ακόμα κι αν δεν έχουμε όλα τα δεδομένα. Σύμφωνα με μια πρόσφατη ψυχολογική μελέτη, οι άνθρωποι τείνουν να υποθέτουν ότι έχουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να λάβουν μια απόφαση ή να υποστηρίξουν τη θέση τους – ακόμα κι αν δεν έχουν. Αυτό το φαινόμενο που ονομάζεται «ψευδαίσθηση επάρκειας πληροφοριών» περιγράφεται λεπτομερώς στο α μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 9 Οκτωβρίου στο περιοδικό PLoS ONE.

«Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις αυξάνονται, οδηγώντας σε αύξηση του θυμού, του άγχους και του γενικού στρες». Άνγκους Φλέτσερένας συν-συγγραφέας της μελέτης και θεωρητικός της αφήγησης και νευροφυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, λέει Λαϊκή Επιστήμη. «Θέλαμε να εξετάσουμε αυτές τις παρεξηγήσεις και να δούμε αν θα μπορούσαν να μετριαστούν».

Διαβάζοντας επιχειρήματα

Στο μελέτηη ομάδα από την Πολιτεία του Οχάιο, το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς ερεύνησε 1.261 Αμερικανούς στο διαδίκτυο. Όλοι οι συμμετέχοντες διάβασαν ένα άρθρο για ένα φανταστικό σχολείο που δεν είχε αρκετό νερό.

Η πρώτη ομάδα διάβασε ένα άρθρο που έδινε μόνο λόγους για τους οποίους το σχολείο πρέπει να συγχωνευθεί με ένα άλλο που έχει καλύτερο νερό. Η δεύτερη ομάδα διάβασε ένα άρθρο που έδινε μόνο λόγους για τα σχολεία να παραμένουν χωριστά και να ελπίζουν σε άλλες λύσεις στο πρόβλημα. Η τρίτη ομάδα ήταν η ομάδα ελέγχου που διάβασε όλα τα επιχειρήματα για τη συγχώνευση και την παραμονή των σχολείων χωριστά.

[Related: The biggest consumers of fake news may benefit from this one tech intervention.]

Αυτοί θεμελιώ ότι η πλειοψηφία των δύο ομάδων που διάβασαν μόνο τα επιχειρήματα υπέρ της συγχώνευσης ή κατά της συγχώνευσης εξακολουθούσαν να πιστεύουν ότι είχαν αρκετές πληροφορίες για να λάβουν μια καλή απόφαση σχετικά με το τι θα κάνουν. Οι περισσότεροι είπαν ότι θα ακολουθούσαν τις συστάσεις στο άρθρο που διάβασαν.

Όσοι διάβασαν το άρθρο «προς συγχώνευση» ήταν πολύ πιο πιθανό να προτείνουν τη συγχώνευση των σχολείων, ενώ οι συμμετέχοντες που «υπέρ του διαχωρισμού» ήταν πολύ πιο πιθανό να προτείνουν να παραμείνουν χωριστά τα σχολεία. Περίπου το 55 τοις εκατό της ομάδας ελέγχου συνέστησε τη συγχώνευση των σχολείων.

Οι συμμετέχοντες που είχαν τις μισές πληροφορίες είπαν επίσης ότι πίστευαν ότι οι περισσότεροι άλλοι άνθρωποι θα έπαιρναν την ίδια απόφαση που έκαναν.

Η ψευδαίσθηση της επάρκειας

Η ομάδα ονομάζει αυτή την πεποίθηση ότι έχουμε δίκιο –ακόμα και όταν δεν έχουμε όλες τις πληροφορίες–την ψευδαίσθηση της επάρκειας.

Ο Fletcher περιγράφει την ψευδαίσθηση της επάρκειας ως εξής: «Όσο λιγότερα γνωρίζει ο εγκέφαλός μας, τόσο πιο σίγουρος είναι ότι γνωρίζει όλα όσα χρειάζεται να ξέρει. Αυτό μας κάνει επιρρεπείς να πιστεύουμε ότι έχουμε όλα τα κρίσιμα στοιχεία για μια απόφαση, πηδώντας σε ασφαλή συμπεράσματα και αποφασιστικές κρίσεις, όταν χάνουμε τις απαραίτητες πληροφορίες».

[Related: The real reason people share so much fake news on social media.]

Αυτά τα ευρήματα προσφέρουν επίσης ένα συμπλήρωμα σε ένα πεδίο έρευνας για αφελής ρεαλισμός. Αυτή είναι η πεποίθηση ότι η υποκειμενική κατανόηση μιας κατάστασης από ένα άτομο είναι η αντικειμενική αλήθεια. Οι μελέτες για τον αφελή ρεαλισμό συνήθως επικεντρώνονται στο πώς οι άνθρωποι μπορούν να έχουν διαφορετική κατανόηση της ίδιας κατάστασης. Ωστόσο, η ψευδαίσθηση της επάρκειας πληροφοριών δείχνει ότι οι άνθρωποι μπορεί να μοιράζονται την ίδια κατανόηση, εάν και οι δύο έχουν αρκετές πληροφορίες.

Αλλάζοντας μυαλά;

Ο ομάδα βρέθηκε ότι ορισμένοι από αυτούς τους συμμετέχοντες ήταν πρόθυμοι να αλλάξουν γνώμη σχετικά με την απόφασή τους – αφού είχαν όλα τα δεδομένα. Ο συνδυασμός απόψεων μετά την ακρόαση και των δύο πλευρών ήταν συγκρίσιμος με την ομάδα ελέγχου – περίπου 55 τοις εκατό με 45 τοις εκατό.

“Αν δώσετε στους ανθρώπους μερικές πληροφορίες που φαίνονται να ταιριάζουν, οι περισσότεροι θα πουν “αυτό ακούγεται σωστό” και θα ακολουθήσουν αυτό.” λέει ο Φλέτσερ.

Παίζει ρόλο και ο συγχρονισμός. Η κύρια προειδοποίηση είναι ότι τα άτομα στη μελέτη άλλαξαν γνώμη σχετικά με τις απόψεις που διαμορφώθηκαν πρόσφατα. Αυτά δεν ήταν ιδέες που είχαν ριζώσει βαθιά. Για παράδειγμα, μια δεύτερη μελέτη που διεξήχθη από αυτήν την ερευνητική ομάδα που επικεντρώθηκε στη θανατική ποινή εγκαταλείφθηκε.

Σύμφωνα με τον Fletcher, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να καταπολεμήσεις την ψευδαίσθηση της επάρκειας πληροφοριών όταν διαφωνείς με κάποιον είναι να σταματήσεις και να ρωτήσεις: «Υπάρχει κάτι που μου λείπει που θα με βοηθούσε να δω την οπτική του και να κατανοήσω καλύτερα τη θέση του;»

«Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη της περιττής διαπροσωπικής σύγκρουσης, επιτρέποντάς μας να εστιάσουμε την ενέργειά μας στην αντιμετώπιση ουσιαστικών διαφορών μεταξύ μας και των άλλων», λέει ο Fletcher.