Κίνδυνοι στα νέα προγράμματα στεγαστικών δανείων

Στεγαστικά δάνεια: Διαδοχικά αρνητικά ρεκόρ καταγράφει η αγορά των στεγαστικών δανείων στη χώρα, με την Ελλάδα να εμφανίζεται ως η μόνη χώρα στην Ε.Ε. με αρνητικό πρόσημο στη στεγαστική πίστη τα τρία τελευταία χρόνια. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.

Με δεδομένο ότι η καθίζηση των χορηγήσεων στεγαστικών δανείων εκτείνεται και πέραν της τελευταίας τριετίας λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης που έχει προηγηθεί, γίνεται σαφές ότι η στεγαστική πίστη αποτελεί τον μεγάλο ασθενή στο τραπεζικό σύστημα, παρά το γεγονός ότι το κόστος χρηματοδότησης και τα επιτόκια για την αγορά κατοικίας έχουν υποχωρήσει στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τα μέσα επιτόκια διαμορφώνονται στη χώρα μας στο 4%, ακολουθώντας πτωτική πορεία σε σχέση με ένα χρόνο πριν και είναι συγκρίσιμα με το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά παρ’ όλα αυτά ο ρυθμός της ετήσιας χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στα τέλη Ιουλίου στο -2% έναντι –3% ένα χρόνο πριν και -2% στο σύνολο της τελευταίας 3ετίας.

Αυτό προκύπτει από την έκθεση που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (European Systemic Risk Board – ESRB), προειδοποιώντας για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρωζώνη μετά την ένταση των γεωπολιτικών εξελίξεων το τελευταίο διάστημα, που μπορούν όπως επισημαίνεται να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο και τις τιμές των εμπορευμάτων.

Κόντρα στην πτωτική πορεία του δανεισμού από τα νοικοκυριά κινείται ο δανεισμός των επιχειρήσεων, με την Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ESRB, να κατατάσσεται δεύτερη μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. –μετά την Λιθουανία– με τον υψηλότερο ρυθμό ετήσιας αύξησης των χρηματοδοτήσεων προς επιχειρήσεις.

Με βάση τα στοιχεία Ιουλίου, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης ανήλθε στο 10% στα τέλη Ιουλίου, έναντι 3% ένα χρόνο πριν και 8% σωρευτικά την τελευταία 3ετία.

Πλέον τα δύο τρίτα του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών –77,7 δισ. ευρώ σε σύνολο 118,6 δισ. ευρώ– είναι χορηγήσεις προς επιχειρήσεις και το μέσο κόστος χρηματοδότησης διαμορφώνεται στον μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης, και συγκεκριμένα στο 5,8%, με πτωτική τάση σε σχέση με ένα χρόνο πριν.

Η υποχώρηση της στεγαστικής πίστης παρατηρείται παρά τη μείωση των περιθωρίων που εφαρμόζουν οι τράπεζες για δάνεια για την αγορά κατοικίας κοντά στο 1,5% στα τέλη Ιουλίου από άνω του 2% ένα χρόνο πριν, και με βάση τα στοιχεία του ESRB συνδέεται με τις υψηλές τιμές των ακινήτων, με την Ελλάδα να φιγουράρει μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη άνοδο των τιμών στις κατοικίες.

Η άνοδος στις τιμές των κατοικιών τον τελευταίο χρόνο ξεπερνάει το 10%, ενώ σε βάθος 3ετίας είναι πάνω από 40%, κατατάσσοντας την Ελλάδα μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη αύξηση αμέσως μετά την Πολωνία και τη Βουλγαρία, ενώ σε παρόμοια επίπεδα κινούνται η Λιθουανία, η Εσθονία, η Ουγγαρία και η Κροατία.

Ο ESRB προειδοποιεί ότι ο τομέας των ακινήτων «παραμένει εύθραυστος», καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ε.Ε., αν και γενικά είναι σε χαμηλά επίπεδα, αυξάνονται.

Τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων έχουν υποχωρήσει, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, στα 27,3 δισ. ευρώ στα τέλη Αυγούστου, από 28,4 δισ. ευρώ στα τέλη του προηγούμενου χρόνου, παρά την ώθηση που έχει δώσει το πρόγραμμα «Σπίτι μου», οι εκταμιεύσεις του οποίου βαίνουν σταδιακά προς ολοκλήρωση.

Το χαρτοφυλάκιο των ενήμερων στεγαστικών δανείων υποχώρησε το β΄ τρίμηνο του έτους στα 25,5 δισ. ευρώ, από 27,7 δισ. το β΄ τρίμηνο του 2023, καθώς οι αποπληρωμές προηγούμενων οφειλών ξεπερνούν σταθερά τις λιγοστές νέες εκταμιεύσεις.

Με βάση τα στοιχεία του α΄ εξαμήνου του έτους, οι νέες εκταμιεύσεις –χωρίς τα δάνεια του προγράμματος «Σπίτι μου»– κινήθηκαν κοντά στα 550 εκατ. ευρώ, οριακά μειωμένες σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, ενώ άλλα 380 εκατ. ευρώ εκταμιεύθηκαν μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου».

Η προοπτική επέκτασης του προγράμματος, που αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2025, έχει δημιουργήσει αυξημένες προσδοκίες, «παγώνοντας» ωστόσο προς το παρόν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια, παρά την πτώση των επιτοκίων που έχουν εφαρμόσει οι τράπεζες με έμφαση στα επιτόκια σταθερής διάρκειας.

Τα σταθερά επιτόκια ξεκινούν σήμερα από 2,8% για το πρώτο έτος και κλιμακώνονται στο 2,9% για 3 χρόνια, φθάνοντας έως και 5% για μεγάλες διάρκειες 30 ετών.

Στεγαστικά δάνεια: Μπορούν να πάρουν όλοι – Έκτακτες ανακοινώσεις

Τα νέα όρια ηλικίας και το κριτήριο παλαιότητας στην πρώτη κατοικία που φέρνει το «Σπίτι μου 2». Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.

Τη δυνατότητα να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι με φθηνό στεγαστικό δάνειο θα έχουν πλέον και οι 40άρηδες και 50άρηδες, ζευγάρια με παιδιά ή άγαμοι, μέσω του νέου κύκλου του προγράμματος «Σπίτι μου», που αναμένεται να ξεκινήσει από το φθινόπωρο.

Ο νέος κύκλος του προγράμματος, ύψους 2 δισ. ευρώ, θα απευθύνεται σε περισσότερους από 30.000 δικαιούχους ηλικίας έως 50 ετών και θα περιλαμβάνει διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων καθώς και χρηματοδότηση αγοράς πιο καινούργιων σπιτιών, ηλικίας κάτω των 15 ετών.

Τα εισοδηματικά κριτήρια επανεξετάζονται με στόχο τη διεύρυνσή τους ώστε να καλύπτουν μεγαλύτερο αριθμό δικαιούχων. Το δάνειο θα καλύπτει έως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου και θα έχει διάρκεια έως τριάντα έτη. Οι τράπεζες θα χρηματοδοτούν την αγορά σπιτιών αξίας έως 200.000 ευρώ, αυξάνοντας το όριο από τις 150.000 ευρώ που ίσχυε στο πρώτο πρόγραμμα.

Υπενθυμίζεται ότι μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου» νέοι ή νέα ζευγάρια 25-39 ετών, που δεν είχαν ακίνητο κατάλληλο για κατοικία και πληρούσαν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, μπορούσαν να αποκτήσουν πρώτη κατοικία με μηνιαία δόση σημαντικά χαμηλότερη από εκείνη που αντιστοιχεί στα στεγαστικά δάνεια της αγοράς, καθώς το 75% του κεφαλαίου χορηγείται άτοκα από τη ΔΥΠΑ, ενώ για τους τρίτεκνους και πολύτεκνους (και όσους αποκτήσουν αυτή την ιδιότητα) το δάνειο είναι άτοκο στο σύνολό του.

Τα εισοδηματικά κριτήρια στο πρώτο πρόγραμμα ήταν: Από 10.000 έως 16.000 ευρώ ο άγαμος και έως 24.000 ευρώ ο έγγαμος συν 3.000 ευρώ/παιδί.

Ο πρώτος κύκλος του προγράμματος ύψους 1 δισ. ευρώ απευθυνόταν σε νέους ηλικίας 25-39 ετών και μέχρι στιγμής έχουν εκταμιευτεί 608,3 εκατ. ευρώ για 6.305 δικαιούχους. Στον νέο κύκλο θα ενταχθούν και οι νέοι ηλικίας 25-39 ετών που έμειναν εκτός του πρώτου κύκλου είτε λόγω εισοδηματικών κριτηρίων είτε γιατί δεν κατάφεραν να βρουν σπίτι ηλικίας τουλάχιστον 15 ετών.

Στεγαστικά δάνεια: Το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2»

Το νέο σχέδιο που θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2025 και θα προβλέπει – σε σχέση με το αρχικό -, διευρυμένα ηλικιακά όρια για δικαιούχους από 30-50 ετών, καθώς και διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια, μέχρι 40.000 ευρώ.

Ταυτόχρονα, αναμένεται να αρθεί και το κριτήριο της παλαιότητας κτιρίων έως 15 ετών, το οποίο θα διευρυνθεί στα 30 έτη χρόνια, με στόχο να είναι εφικτή κάλυψη των αναγκών σε κατοικίες.

Στεγαστικά δάνεια: Το «Σπίτι μου»

Ο νέος κύκλος του προγράμματος απόκτησης πρώτης κατοικίας, θα αποτελέσει συνέχεια του πετυχημένου προγράμματος «Σπίτι μου» για νέους και ζευγάρια έως και 39 ετών, θα έχει ύψος 2 δισ. ευρώ και πάνω από 20.000 δικαιούχους.

Υπενθυμίζεται πως μέσα από το προηγούμενο πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού ενός δισ. ευρώ, έχουν εκταμιευτεί 6.305 εκταμιευμένα δάνεια για αγορά ακινήτου, ενώ στο τέλος του χρόνου 9.155 νέα ζευγάρια θα έχουν αποκτήσει το δικό τους σπίτι.

Στεγαστικά δάνεια: Μην χάσεις την ευκαιρία – Αυτοί δίνουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ

Στεγαστικό δάνειο: Τα 6+1 μέτρα για επίλυση του στεγαστικού. Πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής που θα διαθέτει σπίτια με χαμηλά ενοίκια, ακίνητα του Δημοσίου σε ιδιώτες, τίτλους ιδιοκτησίας σε καταπατημένα, αλλά και πλατφόρμα ανεύρεσης φθηνής κατοικίας προβλέπει το σχέδιο της κυβέρνησης για τη στέγη. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.

Ο κυβερνητικός σχεδιασμός για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος προβλέπει 36.000 ακίνητα του Δημοσίου που θα περάσουν σε ιδιώτες, επιπλέον κονδύλια για έναν νέο κύκλο του προγράμματος «Σπίτι μου», πρόσθετες παρεμβάσεις -ίσως και με πλαφόν- σε ιδιοκτήτες με πολλά Airbnb, πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής που θα διαθέτει σπίτια με φθηνά ενοίκια, τίτλους ιδιοκτησίας σε καταπατημένα, αλλά και πλατφόρμα ανεύρεσης φθηνής κατοικίας.

Η επίλυση του στεγαστικού προβλήματος αποτελεί προσωπικό στοίχημα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κάτι που φροντίζει να επαναλαμβάνει σε κάθε δημόσια εμφάνισή του.

Το νέο και ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αμέσως μετά τις ευρωεκλογές τα προγράμματα αυτά θα είναι βασική προτεραιότητα για τα συναρμόδια υπουργεία, προκειμένου εντός του έτους να αλλάξουν τα δεδομένα τόσο στην αγορά ακινήτων όσο και στις μισθώσεις.

Στόχος είναι να αυξηθεί η προσφορά των ακινήτων και να συγκρατηθεί το συνεχιζόμενο ράλι σε τιμές αγοράς αλλά και στα ενοίκια.

Το αποτέλεσμα των κυβερνητικών παρεμβάσεων, προφανώς, θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις ευρύτερες συνθήκες που επικρατούν, καθώς οι διακυμάνσεις στην ελληνική κτηματαγορά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από εξωγενείς παράγοντες όπως οι διεθνείς τιμές και το αυξημένο κόστος στα υλικά για οικοδομή – ανακαινίσεις κ.λπ. Κι όλα αυτά, ενώ συνεχίζεται η τάση με τις μαζικές αγορές ακινήτων, τόσο ως επενδυτική κίνηση όσο και λόγω της μεταβατικής περιόδου για την απόκτηση Golden Visa με τις χαμηλές τιμές.

Οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες θα ξεδιπλώνονται σταδιακά, όπως η κοινωνική αντιπαροχή που αναμένεται να ανακοινωθεί σύντομα (με δεδομένο ότι οι πρώτοι διαγωνισμοί σε μεγάλο βαθμό είναι έτοιμοι) και τα καταπατημένα για τα οποία το προσεχές διάστημα ανοίγει πλατφόρμα για τις αιτήσεις για 90.000 τίτλους ιδιοκτησίας.

Ακόμη, μέσα στο φθινόπωρο η κυβέρνηση θα έχει στα χέρια της μια ειδική μελέτη που θα δείχνει ποιες παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων. Παράλληλα, μέσα σε όλο αυτό το διάστημα θα ετοιμάζονται και θα βγαίνουν στον αέρα τα πακέτα με τα δημόσια ακίνητα που θα παρέχονται για αξιοποίηση σε ιδιώτες.

Ειδικότερα:

Δημόσια ακίνητα: Είναι σε εξέλιξη η πλήρης καταγραφή και ταυτοποίηση 36.000 ακινήτων της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Αυτό το project θα δώσει τη δυνατότητα να αποτιμηθούν πλήρως 6.000 ακίνητα, εκ των οποίων τα 1.000 θα μπουν σε άμεσο πλάνο ωρίμανσης και αξιοποίησης.

Βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb: Η κυβέρνηση προχωράει σε μια μελέτη σκοπιμότητας για το αν πρέπει να υπάρξουν νέες παρεμβάσεις στη βραχυχρόνια μίσθωση.

Η μελέτη θα λαμβάνει υπόψη αφενός το κόστος, δηλαδή τις απώλειες για τους ιδιοκτήτες και για τα δημόσια έσοδα από νέα περιοριστικά μέτρα (π.χ. πλαφόν στις ημέρες ή στον αριθμό αδειών λειτουργίας), και αφετέρου το πώς θα επηρεαστεί -ή, καλύτερα, θα περιοριστεί- το οικιστικό πρόβλημα.

Η μελέτη αυτή θα είναι η μια παράμετρος που θα επηρεάσει τις κυβερνητικές αποφάσεις για νέους περιορισμούς στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Η άλλη παράμετρος είναι η μόνιμη στρατηγική της κυβέρνησης, δηλαδή ο διαχωρισμός όσων έχουν επιχείρηση με πάνω από δύο Airbnb και όσων νοικιάζουν απλώς ένα ακίνητο μέσα από τις πλατφόρμες. Προφανώς, στο επίκεντρο των όποιων νέων μέτρων θα είναι και πάλι η επιχειρηματική δράση στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Κοινωνική αντιπαροχή: Το πρόγραμμα θα εστιάζει στην εύρεση προσιτής κατοικίας για νέους, 18-39 ετών, αξιοποιώντας ακίνητα του Δημοσίου μέσω ΣΔΙΤ για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών.

Στην πρώτη φάση του προγράμματος θα ανακατασκευαστούν αδρανή κτίρια του Δημοσίου ώστε να παραχωρηθούν έναντι μικρού μισθώματος σε νέους ή νέα ζευγάρια.

Στη δεύτερη φάση θα πραγματοποιηθούν εντός του 2024 οι διαγωνισμοί για να επιλεχθούν οι ανάδοχοι που θα αξιοποιήσουν αδόμητα οικόπεδα της ΔΥΠΑ, με στόχο το 2025 να έχει ολοκληρωθεί η ανέγερση των πρώτων κατοικιών από τους ιδιώτες κατασκευαστές.

Στη συνέχεια, η ΔΥΠΑ θα δημοσιεύσει την πρόσκληση για την επιλογή των δικαιούχων βάσει κοινωνικών κριτηρίων. Οι πρώτοι διαγωνισμοί είναι σε ώριμο στάδιο προκήρυξης.

Καταπατημένα ακίνητα του Δημοσίου: Χιλιάδες ιδιώτες με ακίνητα που διεκδικούνται ως καταπατημένα από το Δημόσιο θα έχουν τη δυνατότητα από το καλοκαίρι να υποβάλουν αίτημα στην ψηφιακή πλατφόρμα η οποία θα τεθεί σε λειτουργία προκειμένου να αποκτήσουν νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας.

Πρόσφατα έγιναν και πιο ελαστικά τα κριτήρια εξαγοράς και ελκυστικότερο το τίμημα για όσους αποδεχτούν τη ρύθμιση, αντί να προσφύγουν στα δικαστήρια. Ωστόσο τίθεται νέα προϋπόθεση ο ιδιώτης που διεκδικεί το ακίνητο να το δήλωνε τουλάχιστον για πέντε χρόνια στο Ε9 πληρώνοντας και τον ανάλογο ΕΝΦΙΑ και θεωρώντας εαυτόν ιδιοκτήτη.

Σχολάζουσες κληρονομίες και κοινωφελείς περιουσίες: Η κυβέρνηση σχεδιάζει την αξιοποίηση ενός κεφαλαίου 1,2 δισ. ευρώ από κοινωφελείς περιουσίες και σχολάζουσες κληρονομίες.

Πέρα από τα μετρητά, υπάρχουν και πολλά ακίνητα στα αζήτητα του Δημοσίου. Ολα αυτά λοιπόν θα αποτιμηθούν και θα αξιολογηθούν για το αν και κατά πόσο μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση του στεγαστικού προβλήματος.

Πλατφόρμα για στεγαστικά προγράμματα: Πρόκειται για νέα μηχανή αναζήτησης που δημιουργείται με στόχο να διευκολύνει όσους ψάχνουν φθηνή στέγη μέσω των κυβερνητικών προγραμμάτων.

Στην πλατφόρμα αυτή θα ενταχθούν όλα τα προγράμματα στεγαστικής πολιτικής και η εξέλιξή τους προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να αναζητήσουν και να υποβάλουν αίτηση σε αυτά όπου μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους.

«Σπίτι μου»: Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναζητά πρόσθετα κονδύλια για το πρόγραμμα «Σπίτι μου».

Ηδη τα πρώτα 5.500 ζευγάρια έχουν αποκτήσει το δικό τους σπίτι με τον επιδοτούμενο δανεισμό και έχουν τετραπλασιαστεί οι αιτήσεις που εκκρεμούν, ενώ ανάλογη αποδοχή έχει και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω».

Το «Σπίτι μου» έδωσε την ευκαιρία για αγορά πρώτης κατοικίας με χαμηλότοκο ή άτοκο δάνειο σε πολύτεκνες οικογένειες. Εχουν ήδη εγκριθεί 10.000 αιτήσεις ενώ εκκρεμούν άλλες 30.000 αιτήσεις.