Κίνδυνοι της Ξηρασίας: Η Γεωργία ως Κύριος Καταναλωτής – Οικονομικές Επιπτώσεις

Η λειψυδρία επηρεάζει το 20% της Ευρωπαϊκής Ενωσης και σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της κάθε χρόνο, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη μέχρι τώρα έρευνα για την κατάσταση των υδάτων της που εκπόνησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος. Ακόμη, η κατάσταση για τα δύο τρίτα των νερών της ΕΕ χαρακτηρίζεται «κακή».

Ο οργανισμός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου υπογραμμίζοντας ότι εξαιτίας της επιδείνωσης της κατάστασης κλάδοι όπως η κλωστοϋφαντουργία και η γεωργία τίθενται σε κίνδυνο και ότι αυξάνονται οι ανυπολόγιστες ζημιές εξαιτίας των ακραίων καιρικών συνθηκών.

Λειψυδρία: Απειλείται η λίμνη Βόλβη

Η Ευρώπη υφίσταται την άνοδο της θερμοκρασίας ως άμεση επίπτωση της κλιματικής αλλαγής ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή στον κόσμο, εν μέρει λόγω της εγγύτητάς της με την Αρκτική, όπου το λιώσιμο των πάγων ξεσκεπάζει το σκοτεινό υπέδαφος που απορροφά τη θερμότητα, ενισχύοντας τη θέρμανση. Ετσι, έχει αντιμετωπίσει πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων συχνότερων και θανατηφόρων πλημμυρών, αλλά και έντονης ξηρασίας. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος εφιστά, επίσης, την προσοχή στην υπερβολική ρύπανση στα ύδατα της ΕΕ, που και αυτή προκαλείται κυρίως από τη βιομηχανία και τη γεωργία.

Σχεδόν τα δύο τρίτα των επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης, όπως οι λίμνες και τα ποτάμια, δεν είναι σε καλή οικολογική κατάσταση, σημειώνει ο οργανισμός, με χώρες όπως η Σουηδία, η Γερμανία και η Πολωνία να συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των χειρότερα πληγεισών περιοχών.

Από τις κύριες αιτίες των υψηλών επιπέδων ρύπανσης του νερού είναι ο υδράργυρος που εκλύεται από την παραγωγή ενέργειας με καύση άνθρακα, τα επιβραδυντικά καύσης και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και περνούν στο νερό.

 Η ευρωπαϊκή πολιτική δεν μας έχει προετοιμάσει για την επιδείνωση που έρχεται σε ζητήματα νερού, τονίζει η Trine Christiansen, επικεφαλής της ομάδας γλυκών υδάτων και περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος

Δεν μας έχει προετοιμάσει επαρκώς η ΕΕ

Υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ από 21 χώρες έγραψαν στην Κομισιόν τον Ιούλιο, όταν κορυφωνόταν η ανησυχία για την επάρκεια του νερού, ζητώντας να αναλάβει συγκεκριμένη δράση για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας του νερού, στον απόηχο εντάσεων γύρω από το θέμα της πρόσβασης στο νερό, ιδίως σε χώρες της Νότιας Ευρώπης. Για παράδειγμα, σε ορισμένες ισπανικές περιοχές, οι κάτοικοι αντιμετώπισαν περιορισμούς προκειμένου να διατηρήσουν τις απαραίτητες ποσότητες νερού για τους τουρίστες και τους αγρότες.

«Παρατηρούμε ήδη πιο ακραίες ξηρασίες και αναμένουμε ότι αυτό θα επιδεινωθεί στο μέλλον», δήλωσε η Trine Christiansen, επικεφαλής της ομάδας γλυκών υδάτων και περιβάλλοντος του οργανισμού, επισημαίνοντας ότι η ευρωπαϊκή πολιτική υδάτων δεν έχει προετοιμάσει επαρκώς τις χώρες και τους καταναλωτές.

Η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε μια «πρωτοβουλία ανθεκτικότητας στο νερό» τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, αλλά στη συνέχεια την ανέβαλε εν μέσω διαμαρτυριών από τους αγρότες για την πιθανή διοικητική επιβάρυνση.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε έκτοτε μια Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ανθεκτικότητας στο Νερό, όταν έκανε τις ανακοινώσεις για τη νέα θητείας της στην προεδρία της Κομισιόν, με στόχο, όπως είπε «να διασφαλιστεί η σωστή διαχείριση των πηγών και η αντιμετώπιση της σπανιότητας».

Η επιτροπή έχει κινήσει περισσότερες από 500 διαδικασίες κατά κρατών μελών για παραβίαση των κανόνων για το νερό από το 1999.

Μεγαλύτερος καταναλωτής η γεωργία

Η γεωργία είναι μακράν ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού στην ΕΕ, χρησιμοποιώντας το 59% της προσφοράς, έναντι 13% που αναλογεί στα νοικοκυριά και στις υπηρεσίες.

Η ψύξη των σταθμών ηλεκτροπαραγωγήςκαταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της άντλησης νερού, όμως, σύμφωνα με τους συντάκτες της έρευνας, δεν καταναλώνει τόσο πολύ όσο η γεωργία, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του νερού που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας επιστρέφει στο περιβάλλον.

Μέρος της μεσογειακής καλοκαιρινής τελετουργίας

Υδατική καταπόνηση εμφανίζεται όταν η άντληση νερού υπερβαίνει το επίπεδο του διαθέσιμου νερού. Σύμφωνα με τον Δείκτη Εκμετάλλευσης Νερών, η Μάλτα και η Κύπρος είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη καταπόνηση στην ΕΕ.

Ο οργανισμός της ΕΕ που εκπόνησε την έρευνα προσθέτει ότι σε ορισμένες περιοχές της Νότιας Ευρώπης «παρά την ήδη υψηλή χρήση νερού», η κατανάλωση νερού για άρδευση συνέχισε να αυξάνεται, αυξανόμενη κατά 8% από το 2010.

«Υπάρχει σοβαρή ανάγκη αλλαγής των γεωργικών πρακτικών για τη μείωση της ρύπανσης και την προσαρμογή της γεωργίας στη μείωση της χρήσης του νερού», είπε ο Christiansen.

Η αυξανόμενη καταπόνηση του νερού είναι επίσης πιθανό να οδηγήσει σε αυξημένο κόστος για την αντιμετώπιση πυρκαγιών, ξηρασιών και πλημμυρών. Οι ξηρασίες και οι πυρκαγιές σε ολόκληρη την ΕΕ το 2022 οδήγησαν σε ζημιές αξίας 40 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τον οργανισμό της ΕΕ, ενώ το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Κομισιόν έχει προειδοποιήσει ότι οι άμεσες ζημιές από τις πλημμύρες είναι πιθανό να εξαπλασιαστούν έως το 2100.

Σε άλλη έκθεση που εκπόνησε ο βιομηχανικός οργανισμός Water Europe τη Δευτέρα αναφέρεται ότι απαιτούνται επενδύσεις 255 δισ. ευρώ στην υποδομή νερού της Ευρώπης τα επόμενα έξι χρόνια, προκειμένου οι χώρες της ΕΕ να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ΕΕ για την καθαριότητα και την παροχή νερού.