Εισαγωγή στο Σύστημα 0

Η αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπων και τεχνητής νοημοσύνης (AI) διαμορφώνει ένα νέο σύστημα σκέψης, ένα νέο γνωστικό σχήμα, εξωτερικό στο ανθρώπινο μυαλό, αλλά ικανό να ενισχύσει τις γνωστικές μας ικανότητες.

Αυτό ονομάζεται Σύστημα 0, το οποίο λειτουργεί παράλληλα με τα δύο μοντέλα ανθρώπινης σκέψης: το Σύστημα 1, που χαρακτηρίζεται από διαισθητική, γρήγορη και αυτόματη σκέψη και το Σύστημα 2, μια πιο αναλυτική και στοχαστική μορφή σκέψης.

Ωστόσο, το Σύστημα 0 εισάγει ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας, αλλάζοντας ριζικά το γνωστικό τοπίο στο οποίο λειτουργούμε και μπορεί να σηματοδοτήσει ένα κοσμοϊστορικό βήμα προς την εξέλιξη της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε και να λαμβάνουμε αποφάσεις.

Ένας νέος τρόπος εξωτερικής σκέψης

Όπως μια εξωτερική μονάδα αποθήκευσης μας επιτρέπει να αποθηκεύουμε δεδομένα που δεν είναι παρόντα στον υπολογιστή, έτσι μπορούμε να λειτουργούμε συνδέοντας τη μονάδα μας σε έναν υπολογιστή όπου κι αν είμαστε.

Η τεχνητή νοημοσύνη, με τις γαλαξιακές επεξεργαστικές και αναλυτικές της ικανότητες, μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα εξωτερικό κύκλωμα για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, ικανό να τον ενισχύσει. Επομένως, η ιδέα του Συστήματος 0 είναι ουσιαστικά μια μορφή «εξωτερικής» σκέψης που βασίζεται στις ικανότητες της AI.

Μέσω της διαχείρισης τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων, η AI μπορεί να επεξεργαστεί πληροφορίες και να παρέχει προτάσεις ή αποφάσεις βασισμένες σε σύνθετους αλγόριθμους.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τη διαισθητική ή αναλυτική σκέψη, το Σύστημα 0 δεν αποδίδει ενσωματωμένο νόημα στις πληροφορίες που επεξεργάζεται. Με άλλα λόγια, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να εκτελεί υπολογισμούς, να κάνει προβλέψεις και να δημιουργεί απαντήσεις χωρίς να «κατανοεί» πραγματικά το περιεχόμενο των δεδομένων με τα οποία εργάζεται.

Οι κίνδυνοι του Συστήματος 0: Απώλεια αυτονομίας και τυφλή εμπιστοσύνη

«Ο κίνδυνος», τονίζουν οι καθηγητές Ρίβα και Ουμπιάλι, «είναι να βασιστούμε υπερβολικά στο Σύστημα 0 χωρίς να ασκούμε κριτική σκέψη. Αν αποδεχτούμε παθητικά τις λύσεις που προσφέρει η AI, μπορεί να χάσουμε την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε αυτόνομα και να αναπτύσσουμε καινοτόμες ιδέες. Σε έναν ολοένα πιο αυτοματοποιημένο κόσμο, είναι κρίσιμο οι άνθρωποι να συνεχίσουν να αμφισβητούν και να αμφιβάλλουν για τα αποτελέσματα που παράγει η AI», προειδοποιούν οι ειδικοί.

Η διαφάνεια και η εμπιστοσύνη στα συστήματα Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελούν επίσης ένα μεγάλο δίλημμα. Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτά τα συστήματα είναι απαλλαγμένα από προκαταλήψεις ή παραμορφώσεις και ότι παρέχουν ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες;

«Η αυξανόμενη τάση χρήσης συνθετικών ή τεχνητά παραγόμενων δεδομένων θα μπορούσε να υπονομεύσει την αντίληψή μας για την πραγματικότητα και να επηρεάσει αρνητικά τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων», προειδοποιούν οι καθηγητές.

Η ΤΝ θα μπορούσε ακόμη και να καταλάβει τις ενδοσκοπικές μας ικανότητες, δηλαδή την ικανότητα να αναλογιζόμαστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας – μια διαδικασία που είναι μοναδικά ανθρώπινη.

Ωστόσο, με την πρόοδο της Τεχνητής Νοημοσύνης, μπορεί να γίνει δυνατό να βασιστούμε σε έξυπνα συστήματα για να αναλύσουν τις συμπεριφορές και τις ψυχικές καταστάσεις μας. Αυτό εγείρει το ερώτημα: σε ποιο βαθμό μπορούμε πραγματικά να κατανοήσουμε τον εαυτό μας μέσω της ανάλυσης της Τεχνητής Νοημοσύνης; Και μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να αναπαραστήσει την πολυπλοκότητα της υποκειμενικής εμπειρίας;

Ευκαιρίες του Συστήματος 0

Παρά αυτά τα ερωτήματα, το Σύστημα 0 προσφέρει επίσης τεράστιες ευκαιρίες, επισημαίνουν οι καθηγητές. Χάρη στην ικανότητά του να επεξεργάζεται πολύπλοκα δεδομένα γρήγορα και αποτελεσματικά, η AI μπορεί να υποστηρίξει την ανθρωπότητα στην επίλυση προβλημάτων που υπερβαίνουν τις φυσικές μας γνωστικές ικανότητες.

Είτε πρόκειται για την επίλυση σύνθετων επιστημονικών θεμάτων, την ανάλυση μαζικών συνόλων δεδομένων, είτε για τη διαχείριση περίπλοκων κοινωνικών συστημάτων, η ΤΝ θα μπορούσε να γίνει ένας αναντικατάστατος σύμμαχος.

Για να αξιοποιήσουμε το δυναμικό του Συστήματος 0, οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν ότι είναι επείγον να αναπτυχθούν ηθικές και υπεύθυνες οδηγίες για τη χρήση του.

«Η διαφάνεια, η υπευθυνότητα και η ψηφιακή παιδεία είναι τα κλειδιά για να επιτρέψουμε στους ανθρώπους να αλληλεπιδρούν κριτικά με την ΤΝ» προειδοποιούν.

«Η εκπαίδευση του κοινού σχετικά με το πώς να πλοηγείται σε αυτό το νέο γνωστικό περιβάλλον θα είναι κρίσιμη για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι της υπερβολικής εξάρτησης από αυτά τα συστήματα».