Πριν από εκατομμύρια χρόνια, ένα δραματικό γεγονός μετέτρεψε τη Μεσόγειο Θάλασσα σε μια τεράστια αλμυρή λεκάνη για σχεδόν μισό εκατομμύριο χρόνια.
Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως «Kρίση Αλατότητας του Μεσσηνίου(Messinian salinity crisis)» οδήγησε τη Μεσόγειο σε μια περίοδο σχεδόν πλήρους αποξήρανσης, αφήνοντας πίσω της έναν αλατωμένο βυθό.
Σήμερα, υπάρχουν ακόμα ενδείξεις αυτού του γεωλογικού φαινομένου και ορισμένοι επιστήμονες εικάζουν ότι μια παρόμοια μεταμόρφωση θα μπορούσε να συμβεί ξανά σε βάθος χρόνου.
Τα αίτια της «Kρίσης Αλατότητας του Μεσσηνίου»
Η «Kρίση αλατότητας του Μεσσηνίου» έλαβε χώρα πριν από περίπου 5,97 έως 5,33 εκατομμύρια χρόνια και οφειλόταν πιθανότατα σε μεταβολές της στάθμης της θάλασσας και σε τεκτονικές μετατοπίσεις, οι οποίες διέκοψαν τη ροή νερού από τον Ατλαντικό στη Μεσόγειο. Αυτή η περίοδος αποξήρανσης άφησε ένα εντυπωσιακό ίχνος: ένα στρώμα αλατιού πάχους περίπου 1,5 χιλιομέτρου στον βυθό της Μεσογείου.
Ωστόσο, η έκταση και η φύση του φαινομένου παραμένουν αντικείμενο συζήτησης στους επιστημονικούς κύκλους. Αν και πολλοί ερευνητές συμφωνούν ότι η τεκτονική δραστηριότητα και η πτώση της στάθμης της θάλασσας ήταν οι κύριοι παράγοντες, δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το πώς ακριβώς εκτυλίχθηκε η κρίση.
Τεκτονικές κινήσεις και η πτώση της στάθμης της θάλασσας
Ένας από τους κύριους παράγοντες της «Kρίσης Αλατότητας του Μεσσηνίου» ήταν η σταδιακή κίνηση των τεκτονικών πλακών. Επί χιλιάδες χρόνια, οι αφρικανικές και ευρασιατικές πλάκες πλησίαζαν αργά η μία την άλλη. Τελικά, αυτό το αργό «συγκρουσιακό» φαινόμενο έκλεισε τα Στενά του Γιβραλτάρ, τη στενή δίοδο που συνδέει τον Ατλαντικό με τη Μεσόγειο.
Επιπλέον, η πτώση της στάθμης των θαλασσών συνέβαλε στην κρίση. Έρευνες δείχνουν ότι ο ανταρκτικός παγετώνας βρισκόταν σε φάση επέκτασης εκείνη την περίοδο, παγιδεύοντας περισσότερο νερό γύρω από τον Νότιο Πόλο και μειώνοντας τη στάθμη των θαλασσών παγκοσμίως. Με τη μείωση της στάθμης του νερού, ο Ατλαντικός δυσκολευόταν να «τροφοδοτήσει» τη Μεσόγειο μέσω των στενών του Γιβραλτάρ.
Μια ξηρή μεσογειακή λεκάνη
Η Μεσόγειος, περιβαλλόμενη από ζεστό και ξηρό κλίμα, ήταν ιδιαίτερα ευάλωτη σε αυτές τις αλλαγές. Με ελάχιστη ροή νερού από τον Ατλαντικό, η ταχεία εξάτμιση του νερού την μετέτρεψε σε μια έρημη αλατωμένη λεκάνη μέσα σε λίγες χιλιάδες χρόνια.
Αυτός ο ξηρός βυθός ενδέχεται να ένωσε μέρη της Βόρειας Αφρικής με τη Νότια Ευρώπη, καθιστώντας θεωρητικά εφικτό το πέρασμα από το σημερινό Μαρόκο στην Ισπανία ή από τη Λιβύη στην Ιταλία.
Ορισμένα ζώα, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, ενδέχεται να εκμεταλλεύτηκαν αυτή τη φάση ξηρασίας για να μετακινηθούν σε διάφορα μέρη της περιοχής. Πιστεύεται, για παράδειγμα, ότι ορισμένα νησιά της Μεσογείου, όπως η Μαγιόρκα και η Μινόρκα, κατοικήθηκαν από ζώα κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης αποξήρανσης.
Οικολογικές επιπτώσεις
Η ξήρανση της Μεσογείου ήταν μια βιολογική καταστροφή, καθώς η θαλάσσια βιοποικιλότητα μειώθηκε δραματικά. Περίπου το 89% των ενδημικών ειδών εξαφανίστηκαν, ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό κατάφερε να επιβιώσει. Παραμένει μυστήριο πώς κατάφεραν κάποια είδη να αντέξουν αυτές τις ακραίες συνθήκες.
Ο κατακλυσμός: Η αναγέννηση της Μεσογείου
Μετά από αιώνες απομόνωσης, οι τεκτονικές δυνάμεις ξανάνοιξαν τα Στενά του Γιβραλτάρ, προκαλώντας τον Ζανκλέιο Κατακλυσμό — έναν από τους πιο ακραίους κατακλυσμούς στην ιστορία της Γης. Αυτό το κατακλυσμιαίο γεγονός επέτρεψε στα νερά του Ατλαντικού να ρεύσουν και πάλι στη Μεσόγειο, γεμίζοντας τη λεκάνη σε σύντομο γεωλογικό χρονικό διάστημα και αναζωογονώντας το οικοσύστημα της θάλασσας.
Παρά την επανασύνδεση με τους ωκεανούς, η Μεσόγειος παραμένει ακόμα και σήμερα πιο αλμυρή από τον υπόλοιπο Ατλαντικό λόγω της περιορισμένης κυκλοφορίας του νερού και των υψηλών ρυθμών εξάτμισης.
Θα μπορούσε να επαναληφθεί το φαινόμενο;
Παρότι απίθανο να συμβεί άμεσα, μια παρόμοια κρίση θα μπορούσε θεωρητικά να επαναληφθεί στο μακρινό μέλλον. Η Μεσόγειος βρίσκεται σε μια τεκτονικά ενεργή περιοχή, με την αφρικανική πλάκα να συνεχίζει να ωθείται προς την ευρασιατική πλάκα. Κάποιοι γεωλόγοι φαντάζονται μια μελλοντική υπερ-ήπειρο, που ονομάζεται Ευραφρική, όπου η Αφρική και η Ευρώπη θα ενωθούν εξαλείφοντας τελικά τη Μεσόγειο.
Η Kρίση Αλατότητας του Μεσσηνίουπ αραμένει ένα συναρπαστικό κεφάλαιο στην ιστορία της Γης, θυμίζοντάς μας τις ισχυρές δυνάμεις που διαμορφώνουν τα τοπία και τα οικοσυστήματα του πλανήτη μας.
Βίντεο
VIA: FoxReport.gr
