Ο μετεωρίτης που έφερε τη ζωή στη Γη

Δεν υπάρχει ίσως καλύτερο παράδειγμα της καταστροφικής δύναμης των διαστημικών βράχων στον πλανήτη μας από τον αστεροειδή που σκότωσε τους δεινόσαυρους μαζί με τα τρία τέταρτα των φυτικών και ζωικών ειδών της Γης πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια.

Τώρα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένας ακόμη πιο πρώιμος και πιο ογκώδης διαστημικός βράχος μπορεί να είχε χτυπήσει τη Γη – όμως αυτός φαίνεται ότι ωφέλησε τη ζωή αντί να την καταδικάσει. Η πρόσκρουση συνέβη πριν από περίπου 3,3 δισεκατομμύρια χρόνια, κατά τη διάρκεια της νηπιακής ηλικίας του Ηλιακού Συστήματος, όταν τα χτυπήματα αστεροειδών ήταν πολύ πιο συνηθισμένα.

Ο μετεωρίτης, με την ονομασία S2, είναι περίπου 200 φορές μεγαλύτερος από την πρόσκρουση που σκότωσε τους δεινόσαυρους και ονομάστηκε Chicxulub. Ο S2 χτύπησε τη Γη όταν στον πλανήτη μας υπήρχε μόνο απλή, μονοκύτταρη ζωή, και η καταστροφή που προκάλεσε η πρόσκρουση, η οποία σημειώθηκε στα ανοικτά των ακτών του Cape Cod, μπορεί στην πραγματικότητα να βοήθησε αυτές τις απλές μορφές ζωής να ευδοκιμήσουν, προκαλώντας μια πληθυσμιακή έκρηξη των βακτηρίων και των αρχαίων.

“Πιστεύουμε ότι τα γεγονότα πρόσκρουσης είναι καταστροφικά για τη ζωή“, δήλωσε σε ανακοίνωσή της η επικεφαλής της ομάδας και γεωλόγος του Χάρβαρντ, Nadja Drabon. “Αλλά αυτό που αναδεικνύει αυτή η μελέτη είναι ότι αυτές οι συγκρούσεις θα είχαν οφέλη για τη ζωή, ειδικά νωρίς, και αυτές οι συγκρούσεις μπορεί πράγματι να επέτρεψαν στη ζωή να ανθίσει“.

Τα στοιχεία αυτής της αρχαίας πρόσκρουσης αποκαλύφθηκαν από μια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την Drabon στην περιοχή της ζώνης πράσινου λίθου Barberton της Νότιας Αφρικής. Οι ερευνητές ανέκτησαν με επιμέλεια δείγματα πετρωμάτων, εξέτασαν τη χημική σύσταση τους και ανέλυσαν την κατανομή των διαφόρων μορφών ή ισοτόπων του άνθρακα σε αυτά. Αυτό επέτρεψε στη Drabon να αφηγηθεί την ιστορία του τι συνέβη πριν από 3 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο S2 χτύπησε τον πλανήτη μας.

Όταν ο S2 χτύπησε τη Γη, πυροδότησε ένα τεράστιο τσουνάμι που ανακάτεψε τον πυθμένα των ωκεανών με συντρίμμια, τα οποία ξεπλύθηκαν στις παράκτιες περιοχές. Η τεράστια θερμότητα που δημιουργήθηκε από την πρόσκρουση έβρασε τα ανώτερα στρώματα του ωκεανού, θερμαίνοντας επίσης τη γήινη ατμόσφαιρα.

“Φανταστείτε τον εαυτό σας να στέκεται στα ανοικτά των ακτών του Cape Cod, σε μια υφαλοκρηπίδα με ρηχά νερά. Είναι ένα περιβάλλον χαμηλής ενέργειας χωρίς ισχυρά ρεύματα“, δήλωσε η Drabon. “Τότε, ξαφνικά, έχετε ένα γιγάντιο τσουνάμι που σαρώνει και διαλύει τον πυθμένα της θάλασσας“.

Η πρόσκρουση του μετεωρίτη έριξε συντρίμμια στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα ένα παχύ στρώμα σκόνης που μπλόκαρε τον Ήλιο, εμποδίζοντας πολλές απλές μορφές ζωής να μετατρέψουν το ηλιακό φως σε ενέργεια μέσω της φωτοσύνθεσης. Ωστόσο, τα βακτήρια θα είχαν αντέξει αυτή την καταιγίδα, ανακάμπτοντας γρήγορα από την πρόσκρουση. Η ομάδα πιστεύει επίσης ότι οι μονοκύτταροι οργανισμοί που τρέφονταν από τα στοιχεία σίδηρο και φώσφορο γνώρισαν πληθυσμιακή έκρηξη μετά το καταστροφικό γεγονός.

Οι απότομες αυξήσεις στους πληθυσμούς ορισμένων στελεχών μονοκύτταρης ζωής έγιναν δυνατές επειδή ο σίδηρος ανασύρθηκε από τον βαθύ ωκεανό και μεταφέρθηκε σε ρηχότερα νερά από το τσουνάμι. Μια υπεραφθονία φωσφόρου θα είχε δημιουργηθεί από τη διάβρωση των χερσαίων περιοχών και από τον επιπλέον φώσφορο που μεταφέρθηκε στη Γη από τον ίδιο τον S2.

Η ομάδα θεωρεί ότι τα βακτήρια που καταναλώνουν σίδηρο θα είχαν αρχικά ευδοκιμήσει μετά την πρόσκρουση του S2, αν και για σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτή η μετατόπιση υπέρ των βακτηρίων που μεταβολίζουν το σίδηρο είναι ένα από τα κομμάτια που λείπουν από το παζλ που είναι η πρώτη εποχή της ζωής στη Γη.

Πρόκειται για την όγδοη ανακάλυψη πρόσκρουσης αστεροειδούς στην περιοχή όπου διεξήχθη η έρευνα της Drabon. Η εύρεση οφείλεται εν μέρει στη σωματικά εντατική εργασία που διεξήγαγαν η Drabon και οι συνάδελφοί της, καθώς έψαχναν ορεινά περάσματα κυνηγώντας ιζηματογενείς ενδείξεις πρώιμων βροχών πετρωμάτων που εκτοξεύτηκαν και ενσωματώθηκαν στο έδαφος και διατηρήθηκαν με την πάροδο του χρόνου.

Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να διερευνούν την περιοχή αυτή, κυνηγώντας στοιχεία για χτυπήματα αστεροειδών, τσουνάμι και άλλα κατακλυσμιαία γεγονότα που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να αφηγηθούμε καλύτερα την ιστορία του πλανήτη μας.